ŞİRKET İÇİ PARALEL ŞİRKETLER
.png)
ŞİRKET İÇİ PARALEL ŞİRKETLER "Paralel" sözcüğü geometride "uzunluğu boyunca birbirinden eşit uzaklıkta bulunan doğru ya da düzlemlerin birbirlerine göre durumlarını tanımlamakta kullanılan bir sıfat" anlamındadır. Ancak konuşma dilinde "Seninle paralel düşünüyorum" dediğimde ise aynı olmasa da benzer düşünceler taşıyorum anlamına geliyor. "Bu kadar yamuk insanı nasıl buldun?" ve "Zevkten dört köşe olmuşsun!" sözleri de geometriye atıfla kullandığımız analojilerden.
Yönetim Danışmanlığım boyunca organizasyonlarda çeşitli özelliklerde deforme olmuş yapılarla karşılaştım. Şirketi içeriden hortumlayan organize işlere "Paralel Yapı" demek gerçekten isabetli bir yaklaşım oldu. Bu tür kişisel çıkar sağlayıcı örgütlenmeleri basından, olaya şahit olanların çevresiyle paylaşımlarından ya da çıkar ilişkilerinde zarar görenlerin itiraflarından öğreniyoruz. Şirket kaynaklarını kullanarak (araç, bilgi, malzeme, ticari sır vb.) menfaat sağlamak, evrakta sahtecilik, muhasebe ve finans hesaplarında oynama, ihaleler, zimmet, rüşvet bu alanda en yaygın dava konuları. Öte yandan üstü örtülmüş ne kadar olay var onu bilmiyoruz. Bir şirket nasıl böyle bir duruma geliyor?
Şirketi içeriden hortumlayan yapılar kilit bir noktada bulunan sıradan bir çalışanın öncülüğünde bile oluşabiliyor. Muhataplar “Şeytana uydum, pişmanım”, “Borcum vardı”, “ Duygusal bir ilişki içindeydim, ona hediye almak istedim”, “Aldığım ücretle elde edemeyeceğim şeyler beni yoldan çıkardı”, “ Şirkete çok kazandırdım, ancak yöneticiler beni ödüllendirmedi”,“ Şirkette işe yaramayan malzemeyi değerlendirdim”, “Eşimin, çocuklarımın beklentileri beni kahrediyordu”, “Yönetime kızdım”,“ Dünya görüşüm, ideolojim gereği yaptım”, vb. nedenler ileri sürüyorlar.
Deneyimlerim Satın Almada, Stok Yönetiminde, Pazarlama Bölümlerinde, Satış-Müşteri ilişkilerinde, Ar-Ge yönetiminde, Finans ve Muhasebe Bölümlerinde, İşe alımlarda bile şirket bünyesinde yamuk kişilerce, irili ufaklı paralel şirketlerin oluşturulduğunu ve dar bir ilişki çemberinde hortumlamaların yapıldığını gösteriyor.
Vahim olan, şirket faaliyetleri belirli bir kârlılık düzeyini koruduğu, görünüşte her şeyin kitabına uygun yapıldığı, Tepe Yönetime karşı pozisyonunu sağlam tuttuğu sürece üst yetkilinin olan bitene göz yumması veya denetim sorumluluğunu yerine getirmemesidir.
Paralel şirket telefonlarının, kırtasiyenin, arabaların özel amaçlı kullanımıyla başlayan bir kuluçka devresinde doğuyor. Deneyim kazanıldıkça şirketin faaliyet alanına doğru uzatılan hortumlarla evriliyor. Paralel şirketin güvenilir üyesi olmak önemli bir karardır.Hortum geliri arttıkça risk de büyümektedir. Üretimde eksik malzeme kullanma, rakip şirketlerin paralel yapılarıyla kurulan ortaklık ilişkisiyle , stoklarla oynama, yedek parçalarda, hurda malzemede, teknik servislerde değiştirilen parçalardaki usulsüzlüklerde, müşteriyle ikili ilişkiler kurarak komisyon almayla adım adım büyüme stratejileri izleniyor.
Makine üreticisi bir firmada yedek parça bölüm yöneticisi ve çalışanlar tamire gelen makinelerin parçalarını daha önce çıkmış parçalarla değiştirmiş, sahiplerine de arızalı parçayı göstererek teslim etmeyi başarıyla sürdürmüşler; orijinal yedek parçaları da piyasa da satarak yıllar boyunca şirketi hortumlamışlar. Bu durum anlaşıldığında, Patron ne yapacağını, kime güveneceğini şaşırmış, şoka girmişti... Benzer durum fıstıklı tatlılar üreten bir firmada yaşanmış...Piyasada altın değerine sahip olan ünlü Antep fıstığını teslim alan depo ekibi çuvalları açıp, fıstıkları birkaç kürek çalarak satmışlar ve yıl içinde hatırı sayılır miktarda malzemenin üretimde -işbirliği yaptıkları kişiler aracılığıyla-eksik kullanımını sağlamışlar. Anlayacağınız "Organize İşler". Akıllı bir müşterinin malzemedeki değişikliği fark etmesi sonrası durum ortaya çıkmıştı.
Kabahat kimde dersiniz?
Dosyalama sistemindeki zaafları bırakın şirket bilgilerinin sayısal dünyadaki yolculuğunda karşılaştığı riskler de günümüzün en önemli sorunu. Siber saldırılarla hortumların da evrildiğini söyleyebiliriz. Ancak güven duygusu hep aynı kulvarda ilerliyor. Güven birlikte çalışmanın temelidir ve zamanla gelişir. Denetim ise yönetimin bir fonksiyonudur. Güvenilir olmak veya güvenmek başka, denetim başka bir şeydir. Bunları karıştırmamak gerekiyor. Usulsüzlükler güvene dayalı ilişki ortamında denetim zaafından doğan boşluklarda kolayca inşa ediliyor.
Güvenmek iş yaşamının doğasında, etik kapsamında vardır; bu varsayımla çalışırsınız. Herkesi potansiyel zararlı gibi görürseniz aynı ortamda birlikte çalışmak mümkün olur mu? Ne yapıldığını sormak- ne yaptığını yazmak ise yetki ve sorumluluk ilişkisinin olmazsa olmazıdır; profesyonelliğin de tacıdır. Yönetimin “Planlama, Organize etme, Yönlendirme, Koordinasyon, Kontrol” beş temel fonksiyonundan biridir. Organizasyonu tüzel kişiliğiyle değerlendirdiğinizde bu fonksiyonları anlamak kolaylaşır. Organizasyonu tüzel kişiliğiyle değerlendirdiğinizde bu fonksiyonları anlamak kolaylaşır. Bırakınız yazılısını, sözlü rapor istemeyi bile güvensizlik sayan kişilerin olduğu şirketlerin vay haline…
Denetim yapmayanlar sonuçlarına da katlanır, şirket kaynakları özel amaçlarla hortumlandıktan sonra da elde kalanı kurtarmaya çalışırlar.
Yorumlarınız için info@3sdanismanlik.com adresimize e-posta yollayabilirsiniz.